Monday, April 11, 2011

Bumla

Bumla hi Tawang atanga 35 kms vel niin DC leh Army Commandant te phalna lehkha lak hmasak phawt loh chuan tlawh maitheih anilo a. Tin, a awmna hmun hi 21, 000 ft (Above MSL) bawr vel anih avangin tlailamah a luhna vengtu sipai ten an khar tawh thin a – Chhun dar 12 hnulamah hichuan khua a chhe tawh tlangpuiin vur a tla tawh thin. A awmna hmun hi Line of Actual Control (LAC) tiin hriat ani a; McMahon Line kha China in a pawmloh em avanga 1962 Sino-Indian War pawh kha irhchhuak ani reng a (Post hmasa lamah tlemazawng chu ka thailan tawh kha). Tawang District hrim hrim pawh hi China in a ram angah a la ngai a, mahse tunah rih chuan ui sual huai angin an inthathen rih a.
India in China sipaite a lo chiau au na hmun (Landscape ah ka dah lova a fiah vak lo)
Ramri panna kawng (Hnai viaua lang si a san em avangin a kalchak chi loh)
Lungpui hi ramri atan an pawm tawpa, 'Rock of Peace' an vuah bawk (India atanga thlalak ani)

Bumla ah hian India sipaite inkulh in a piah lawkah, 20 kms bawr vel a hla ah, China sipaite Lee Camp ah an inkulh ve thunga. Indo peih sa at a inralring chunga inep e ti lo chuan an intlawhpawh viau thung – China sipaite August ni 15 ah India a lo lut in an lawmpui a, India sipaite te China ah October ni 1 ah an zuk lut ve thung. Hemi bakah Border Personnel Meetings May 1999 atanga khan neih reng ani tawh bawk. China sipaite chuan India cigarette, pawisa, leh Old Monk Rum an duh hle an tih tak kha mawle – Teh daih chuan ka ti rilru !! [A hnuaia thlalak pathumte hi China ramchhung atanga lak anni].
China in India sipaite a lo chiau au na hmun
Entlangin China ho awmna a lang thei viai viai
Tlangpawng hi hmunsangber lai - 'Shiv Linga' (China hoin a hmingah engtak vuah ve ang maw)

Mean Sea-Level (MSL) atanga a san tawh em avangin a hmun pawh a vawt tawh hle a; thlasik ah -25 degree celcius te niin nipui lai pawn zan boruak chu -5 degree celsius ah a tla daih theia. A vawh chu thuhran ni se 18, 000 ft chunglam hi tlanglawn thiam tena ‘Death Zone’ – Oxygen tlem tawh na – ti a an sawi anih tawh avangin hriselna tha vervawr tan pawh han pawngpaw zuam chi ani hauhlo mai. High Altitude Sickness – Luhai thut, thawchham, chauh thut, hnar thi etc etc – neih hi thil namai anilo a. Kan Probation laia Uttaranchal-a trekking kan kal tum a Dehradun sikul naupang hmel pawl vek tawh 14, 700 ft atanga mule (Sabengtung leh tlangram sakawr te chi thlahpawlh) chunga an rawn phurh thlak hlawp hlawp kha ka la theihnghilh miah lo – Dam hrisel chhuak leh tak maw ??
Bumla hnuai deuh a India sipaite chenna